Jako turysta prawdopodobnie słyszałeś już gdzieś zwrot: „nie zostawiaj śladów” (albo angielskie “leave no trace”). To hasło przewodnie turystyki zrównoważonej, zwanej również ekoturystyką. Za tym hasłem kryją się zasady i działania, które mają nam pomóc zminimalizować negatywny wpływ człowieka na środowisko. Jakie to zasady? Poniżej przedstawiamy kilka z nich.

Planuj logistykę swojej podróży

Planowanie podróży i staranne przygotowania to nie tylko klucz do sukcesu wyprawy, ale też czynnik zwiększający bezpieczeństwo uczestników, a także fundament odpowiedzialnego korzystania z przyrody i jej zasobów.

Mądre panowanie obejmuje wiele działań, sięgających dużo dalej niż wybranie samego celu na mapie. Oto kilka wskazówek dotyczących planowania podróży:

• Zdefiniuj cel podróży i oczekiwania uczestników, a także ich doświadczenie i poziom umiejętności.
• Dowiedz się jak najwięcej o miejscu, które chcesz odwiedzić: jak wygląda dojazd, godziny otwarcia, opłaty za wstęp, albo inne lokalne przepisy, jak choćby te dotyczące biwakowania  czy rozpalania ognia.
• Dokładnie zaplanuj trasę wycieczki, uwzględniające miejsca na nocleg, punkty czerpania wody albo lokalne sklepy, pozwalające uzupełnić zapasy.
• Sprawdź pogodę i odpowiednio się do niej przygotuj.
• Dobierz sprzęt odpowiednio do rodzaju i czasu trwania wycieczki. Przed ruszeniem na szlak sprawdź, czy jest on kompletny i sprawny. 
• Zabierz wystarczającą ilość jedzenia i wody.
• Powiedz rodzinie lub przyjaciołom o swoich planach: gdzie się wybierasz, jaki szlak planujesz przejść i kiedy planujesz wrócić. 

Skrupulatne przygotowanie do wyprawy pomaga zmniejszyć nasz negatywny wpływ na środowisko. Przykładowo, możemy zaplanować termin wycieczki na okresy niskiego sezonu turystycznego, albo ominąć okresy godowe żyjących lokalnie zwierząt. Inny przykład: wiedząc, że na trasie wycieczki znajdują się miejsca przeznaczone do biwakowania, unikniemy rozbijania obozu na dziko, co wiąże się z niszczeniem gleby i roślinności.

Nie zostawiaj śladów swojej obecności, czyli zabieraj wszystkie swoje śmieci

Wszystkie rzeczy, które zabierasz ze sobą w góry czy do lasu, powinny też z tobą wrócić - obejmuje to także śmieci. Większość odpadów nie budzi naszych wątpliwości: butelki po napojach, opakowania po bartnikach czy posiłkach liofilizowanym chowamy do plecaka i wyrzucamy do śmieci po zakończeniu wycieczki. To samo z butem, dla którego trwająca wyprawa okazała się ostatnią, bo odpadła od niego podeszwa - wiemy doskonale, że jego miejsce jest na śmietniku, a nie wśród skał. A co ze skórką po bananie lub ogryzkiem? Czy te możemy rzucić między drzewa? A co z papierem toaletowym? Czy odpad, który się rozkłada, oznacza automatycznie odpad nieszkodliwy?

Co dla wielu może być zaskoczeniem, w zrównoważonym podejściu do przyrody nie ma miejsca na rzucanie ogryzkiem w krzaki. Niejadalne resztki bananów mogą rozkładać się przez kilka lat, a w wysokich górach nawet dłużej. Resztki jedzenia przyciągają ciekawskie zwierzęta w pobliże szlaków pieszych, narażając i turystów i sam zwierzęta na niebezpieczeństwo. Dodatkowo, dzikie zwierzęta nie powinny spożywać pokarmów, które nie występują w ich naturalnym środowisku. Papier toaletowy również nie wzbogaca przyrody i podobnie jak inne odpady higieniczne, powinniśmy zabrać go ze sobą.

Ogranicz plastik. Zaopatrz się w opakowania wielorazowe

Ilość produkowanych śmieci da się zminimalizować już na etapie planowania wyprawy i kompletowania sprzętu. Do przenoszenia płynów doskonale sprawą się różnego rodzaju butelki wielorazowe, produkowanie z różnych tworzyw i dostępne we wszystkich możliwych rozmiarach. Planowanie posiłków również ułatwią opakowania wielokrotnego użytku, jak pudełka, czy wielorazowe woreczki strunowe.

Żyj w zgodzie z miejscem swojego wypoczynku. Nie niszcz naturalnej przestrzeni

Pozostawienie przyrody w stanie nienaruszonym oznacza nie tylko zbieranie po sobie śmieci, ale także nie wynoszenie z lasu tego, co do niego przynależy. Niech pamiątką z podróży będą zdjęcia i wspomnienia, nie zaś kawałek huby, muszla, czy kamień. Weź pod uwagę, że lokalne przepisy mogą zabraniać również zbierania w lesie grzybów czy jagód.

Ingerujemy w przyrodę także w trakcie biwakowania, dlatego budowa szałasów czy schronień może być niepożądana, a nawet nielegalna. Przed wyruszeniem w podróż warto sprawdzić, jakie regulacje obowiązują na danym obszarze. Podobnie z rozstawieniem namiotu - jeśli już zostajemy w naturze na noc, starajmy się jak najmniej kopać, czy niszczyć poszycie leśne, a rano zatrzeć ślady swojej obecności. Jeśli biwakujemy na obszarze użytkowanym bardziej intensywnie, najlepszym wyborem będzie skorzystanie z miejsca noclegowego już istniejącego, zamiast tworzenia nowego i dalszego przekształcania przyrody.

Nie zanieczyszczaj lokalnych wód. Mycie głowy w rzece nie zawsze jest dobrym wyborem

Biwak najlepiej rozstawić w oddaleniu od źródeł wody, tak by nie odstraszać zwierząt od ich wodopoju i nie zanieczyszczać ich ludzkimi odchodami. Podobnie z codziennym myciem: ciała, zębów, a także praniem i myciem naczyń - te również powinny odbywać się z dala od źródeł wody, nawet jeśli używamy kosmetyków biodegradowalnych. Najlepiej wykopać w tym celu dołek, a po zakończeniu czynności, przysypać go ziemią czy liśćmi, przywracając krajobraz do stanu naturalnego. Co więcej, jeśli panujemy popływać w rzece lub jeziorze (i jeśli kąpiel jest w danym miejscu dozwolona), przed wejściem do wody należy starannie zmyć z siebie wszelkie balsamy, kremy przeciwsłoneczne czy środki przeciw komarom - to oczywiście robimy również w odpowiedniej odległości od wody, aby chemikalia nie przedostały się do jej biegu.

Zasady, które opisaliśmy można stosować w dowolnym miejscu i czasie - zarówno w najdzikszych rejonach naszego globu, jak i w podmiejskim lesie. Z pewnością nie wyczerpują one tematu zrównoważonej turystyki, mamy jednak nadzieję, że zaszczepiliśmy w tobie ducha ekoturysty, dzięki czemu i ty i kolejne pokolenia będą mogły cieszyć się majestatycznym pięknem przyrody.